Sto dwa lata temu zakończono budowę Portu Czerniakowskiego w Warszawie. Rocznica ta stała się okazją do przygotowania plenerowej wystawy „Wisła Jaka Była”. W dniu 29 grudnia 2006 roku sto dwie fotografie dawnej warszawskiej Wisły można było oglądać w blasku stu dwóch pochodni, podczas wernisażu otwierającego wystawę zorganizowaną przez Fundacje „Ja Wisła”. Przez te sto dwa lata Wisła w Warszawie zmieniła  się nie do poznania, opustoszałe betonowe nabrzeża, betonowe ostrogi, gruz, śmieci, a tam gdzie jeszcze rozciągają się dzikie lasy łęgowe w weekendy ryk quadów, motocykli i pił spalinowych .

Na dawnych fotografiach uwieczniono tętniące życiem brzegi i nurt rzeki. Pomimo, że ówcześnie regulacja była o wiele mniej posunięta, życie na brzegach kwitło. O życiu przyrodniczym w tamtych czasach wiadomo niewiele, jednak znając dzikie odcinki Wisły środkowej i porównując stare fotografie z lotu ptaka i mapy rzeki, możemy sobie jedynie wyobrażać co straciliśmy.  Doskonale jednak udokumentowana jest działalność człowieka nad rzeką, rzeką która od stuleci była arterią państwa polskiego. Na udostępnionych przez Archiwum Państwowe m. st. Warszawy oraz Warszawiaków fotogramach możemy obejrzeć dawne środki wiślanego transportu: baty, łodygi, berlinki, galary, kajlaki, barki klinowe i typu holenderskiego, krypy, hamburki, łyżwy, bocznokołowce i Wojenną Flotylle Wiślaną z jej monitorami. Tak jak i teraz pobierano z dna piasek, działała kiedyś pogłębiarka kubełkowa, ale jest też fotografia przedstawiająca „jak piaskarze ręcznie koszą piasek kaszorami”. Uwieczniono też , jak byśmy dziś określili „ekologiczną” budowę z faszyny ostróg, przy pomocy szpil i ślag. Na Rybakach cumowała w tamtych czasach pływająca łazienka, a na praskim brzegu rozciągała się piękna plaża Braci Kozłowskich. Na Żoliborzu malownicza łacha przy Kępie Potockiej. Do tego Most Kierbedzia w kilku ujęciach i parowóz na promie w czasie działań wojennych. To wszystko i wiele więcej można oglądać, jak przekazał nam Przemek Pasek, dokąd wystawa wytrzyma, czyli co najmniej przez najbliższy rok. Zapraszamy!

Wystawę można zobaczyć w Porcie Czerniakowskim w Warszawie, eksponowana jest na ogrodzeniu Komendy Straży Miejskiej m. st. Warszawy ul. Czerniakowska 130/132. Wystawę oglądać można od świtu do zmierzchu codziennie. Wstęp wolny.

Adam Tarłowski

30 XII 2006